Met het oudjaar in zicht, komt er een periode van reflecteren. Ook voor Daphne Koster, manager van de Ajax Vrouwen. Een jaar waarin de Ajax Vrouwen een recordaantal toeschouwers trokken in de Johan Cruijff ArenA, maar ook waarin ze vroegtijdig werden uitgeschakeld in de voorronde van de UEFA Women’s Champions League (UWCL). Een jaar waarin Koster keuzes moest maken. En onlangs ook voor haarzelf koos door op de pauzeknop te drukken. De 43-jarige Ajacied neemt een sabbatical tot en met juli 2025.
Hey Daphne. Voor we gaan terugblikken, wil ik je vragen nog één keer in te gaan op je sabbatical. Waarom heb je die keuze gemaakt?
"Als je 12.5 jaar in dienst bent, ga je terug in de tijd. Ik besef wat we met elkaar hebben bereikt, maar ook hoeveel energie ik erin heb gestopt. Die energie is iets heel normaals, maar voor mij is dit nu het moment om even de pauzeknop in te drukken."
"Als ik heel eerlijk ben, bespeur ik nu enige vermoeidheid bij mezelf. Dat heeft consequenties voor je handelen. Teleurstellingen komen harder binnen. Ik heb erkent dat het er is en gezocht naar een herstelmoment. Ik denk uiteindelijk dat afstand nemen mij heel goed gaat doen."
Laten we ons nu richten op de Ajax Vrouwen in 2024: wat voor cijfer geef jij het afgelopen jaar?
"Cijfers… daar doe ik eigenlijk niet aan. Ik vind vooral dat we hebben laten zien hoeveel potentie er in dat meisje zit, dat graag wil voetballen bij Ajax. Verder vind ik dat Ajax laat zien dat ze een inclusieve club willen zijn. Dat vind ik goed."
Even terug naar het begin. Het jaar startte intens: jullie namen afscheid van Suzanne Bakker. Hoe kijk je daarop terug?
"Allereerst doe ik het niet alleen. Ik doe veel met Loïs Schenkel (coördinator Ajax Talentenacademie, red.), zij heeft de focus op de jeugd, maar wij zijn wel een duo. We bespreken al jaren hoe we de toekomst zien: hoe gaat de ontwikkeling? Wat zien we nu om ons heen gebeuren? Op dat moment maak zelf je een keuze voor de toekomst. Dat zegt niks over de prestaties van dat moment. Je probeert te anticiperen op wat er gaat komen."
Uiteindelijk halen jullie de kwartfinale van de UEFA Women’s Champions League, winnen jullie de KNVB Beker en doen jullie lang mee om het kampioenschap. Heb je getwijfeld aan de keuze om afscheid te nemen van Bakker?
"Twijfel vind ik niet het goede woord. Ik weeg wel continu mijn keuzes af. De vragen die ik mezelf altijd stel is: waarom doe ik dit en welk doel zit hierachter?"
"Heel veel mensen van buitenaf hebben gevraagd waarom wij de keuze hebben gemaakt om afscheid te nemen van Bakker. Het werd niet altijd begrepen. Maar van buitenaf kan je ook niet alles begrijpen. Je ziet niet alles, je bent er niet bij als we samen aan het werk zijn."
"Uiteindelijk zoek je naar een team van mensen die van elkaar op aan kunnen en die van elkaar weten waar ze goed in zijn en waar juist de uitdagingen liggen. Het werkt niet als mensen op dezelfde gebieden goed zijn. We hebben onze hoofdtrainer Hesterine de Reus, assistent-trainers, keeperstrainers, fysiotherapeuten, medici. Die hebben allemaal hun competenties. En dan probeer ik die puzzel te leggen."
En als alle puzzelstukjes op hun plek vallen, haal je de kwartfinale van de UWCL, zoals vorig jaar…
"Ja, maar dat proces is niet in 2024 of 2023 begonnen. Dat is veel eerder gestart. Toen we uiteindelijk in de Johan Cruijff ArenA tegen Chelsea speelden voelde ik wel: ‘en nu?’. De puzzel was ineens gelegd. Dan ga je weer op zoek naar de volgende stap. We hadden ook 36.000 tickets verkocht: een record."
Heb je dan wel van het moment zelf kunnen genieten?
"Het was een soort droom die werkelijkheid werd. Toen ik hier ooit in 2012 zelf speelster werd bij Ajax was dat mijn eerste droom die uitkwam. Op dat moment dacht ik al: ooit moet er in een keer vrouwenwedstrijd in de Johan Cruijff ArenA worden gehouden. Dat moet kunnen. Alleen moeten we daar met z’n allen binnen de club wel naar gaan handelen. En ineens is het twaalf jaar later."
Het zaadje was dus twaalf jaar geleden al geplant? Dat moet een mooie reis zijn geweest.
"Een supermooie reis. Die hele Champions League-periode was magisch. Ik heb het hele avontuur tegen de speelsters en staf gezegd: geniet en kijk om je heen. De spelers en staf hebben hun ziel en zaligheid erin gelegd."
Wat zegt 36.000 toeschouwers in de Johan Cruijff ArenA wat jou betreft over de populariteit van het vrouwenvoetbal?
"Dat er enorm veel potentie in zit in het domein vrouwen. Kijk, je hebt vrouwenvoetbal en mannenvoetbal. Maar ik kijk vooral naar de club Ajax. Ajax is een club die inspireert. Een club die dingen doet die mensen niet verwachten. Je verrast mensen. Dat betekent dat je niet de norm bent."
"Ik weet dat Ajax een enorme aantrekkingskracht heeft; bij mannen en bij vrouwen, bij jongens en bij meiden. Toen ik 36.000 fans in de Johan Cruijff ArenA zag, zag ik jongens en meiden, opa’s en oma’s, vaders en moeders. We hebben als Ajax dus weer mensen geïnspireerd. Voetbal is de verbinder."
Zo’n UWCL-avontuur inspireert ook de jongste meiden. Nu hebben jullie een Talententeam en een O16 en trainen jullie nog jongere meiden. Hoe zie je die toekomst?
"We waren de enige club in die Champions League-reeks met allemaal speelsters uit eigen land. De buitenlandse clubs barsten vaak van internationale spelers. Wij hebben laten zien waar we in geloven. Het beleid komt zodoende in 2024 tot uiting, maar dat is dus iets wat jaren daarvoor al in gang is gezet."
"De omgeving die je aanbiedt, zorgt er uiteindelijk voor dat je zo ver komt met je team. De opleiding is dus enorm belangrijk. De omgeving die in het verleden al gecreëerd is voor de jongens, wordt steeds meer opengesteld voor meiden."
“Het is nog lang niet optimaal. We kunnen nog zoveel meer. We hebben nu een O19 en O16. Als je naar De Nieuwe Toekomst kijkt, houden we er nu al rekening mee dat er een nieuw team komt. Maar het heeft ook met de trainers te maken of de amateurclubs om Ajax heen. Daarnaast is sinds dit seizoen Dolf Roks als technisch manager erbij gekomen en gaan talenten vanaf vijftien jaar dit seizoen naar De School van de Toekomst.
"Dat is natuurlijk een fantastische ontwikkeling en het werpt zijn vruchten af. Kijk maar naar de speelsters die door zijn gekomen; Danique Tolhoek, Lotte Keukelaar, Daliyah de Klonia, Isa Kardinaal, Regina van Eijk of een Rosa van Gool die er nu al een tijdje bij zit. En zo zijn er nog wel meer."
Van de zomer vertrokken sterkhouders als Chasity Grant, Romée Leuchter of Ashleigh Weerden. Jullie kozen vol voor de jeugd. Dat is een gewaagde keuze.
"Dat is ook gewaagd. Je kunt vanuit angst reageren: dan hadden we spelers gehaald. Of je toont moed. We staan nu samen met PSV bovenaan in de Eredivisie. Ook complimenten aan hen, trouwens. Die zien er zeer stabiel uit."
"Maar ik geloof in onze identiteit: wij willen talenten opleiden. Dat moet je hen ook kansen geven en niet direct in de stress schieten als het een keer fout gaat zoals tegen PSV. Ons streven blijft om voor het kampioenschap te gaan."
Het is ook makkelijk om te zeggen; jullie hebben de Champions League deze zomer niet gehaald, dus hebben jullie een verkeerde keuze gemaakt.
"Dat is een eerste reactie, inderdaad. Maar probeer nou eens verder te kijken. We hadden ook destijds zware privéomstandigheden binnen de spelersgroep. Dat heeft impact gemaakt. Zo’n wedstrijd als tegen Fiorentina (0-1 verlies, red.) is fifty-fifty. Deze keer verloren we ‘m. Alleen hadden we daarna weer een moeilijke tegenstander gehad, voordat we ons überhaupt hadden kunnen kwalificeren. Ik vind wel dat je op die manier de top in Europa klein houdt. Daar kom je moeilijk tussen.”
Hoe zie je dan überhaupt de toekomst voor de Ajax Vrouwen?
"Een enorme verandering is dat straks de vrouwen en mannen in één gebouw zitten. Dat is nu nog niet zo. Als je wil faciliteren in een topsportklimaat dan is dit een enorme stap voorwaarts."
"Ajax wil niet minderen op vrouwen en meiden. Dat spreekt iets positiefs uit. We willen een club zijn waar mensen zich kunnen ontwikkelen en waar spelers kunnen presteren. Maar we hebben met elkaar ook nog een inhaalslag te maken."
Je bent trouwens sowieso een enorme voorvechtster voor de vrouwenemancipatie binnen het voetbal. Waar haal jij die passie vandaan?
"Ik ben blij dat ik dat hier kan doen. Ik kan daar heel ver in gaan. Ik ben ook ooit geïnspireerd door Ajax als klein meisje. Toen kon je als meisje nog niet voetballen bij Ajax. Maar Ajax was magisch voor mij."
"Kijk, ik kan genieten van die Champions League-wedstrijden. Maar het meeste kan ik ervan genieten als ik jonge meisjes hier rond zie lopen in een Ajax-shirtje. Dat ze vrij kunnen dromen over voetballen bij Ajax. Ik wil dromen geven."
En dat is gelukt, gezien het aantal talenten in het eerste elftal bij de Ajax Vrouwen.
“Ja, maar wat ik wel weer voorkomen is dat spelers lui worden. Als je naar Marlous Pieëte kijkt, Chantal de Ridder, Lucie Vonkova of Schenkel; die hebben allemaal eigenschappen die voortkomen uit de periode waar zij vandaan komen. Ze zijn super autonoom, zijn gewend om dingen zelf te initiëren en vooruit te denken. Dat moesten we doen."
"De competenties die ik nu heb, heb ik mij eigen gemaakt omdat ik een wil had en mijn omgeving dat blijkbaar uitlokte. De omgeving waarin je bevindt nodigt gedrag uit. We zijn ons daar bewust van en we vragen ons nu continu af: 'zijn we nu lief voor onze talenten of zijn we zuinig op hen?' Oftewel doen we wat ze fijn vinden of wat goed voor ze is?"
Tot slot: als we nou volgend jaar weer afspreken rond dit tijdstip. Wanneer ben jij tevreden?
"Het liefste zou ik willen dat we als vrouwen en mannen kampioen worden. Dan zijn we als club echt weer de allerbeste. Maar ik pin mij daar niet op vast."
"En als je realistisch bent: kijk eens naar de uitdagingen waar de club tegenaan loopt of is gelopen. Bij de vrouwen hebben we ook flinke concurrentie van PSV, FC Utrecht of FC Twente. Die wil ik niet tekortdoen. Als we Europees maar weer mooie wedstrijden krijgen."
"Het voordeel is dat we nu ook de UEFA Women’s Europa Cup erbij krijgen. De afdeling Ajax Strategie heeft gepleit bij de ECA (European Club Association) om ook bij de vrouwen met een tweede Europese competitie te gaan starten. De top bij het vrouwenvoetbal is zo klein. Daar komt niemand bij. Een Europa League erbij voelt rechtvaardiger."
