Ajax heeft in de roemrijke geschiedenis spelers van 51 nationaliteiten in dienst gehad. Prachtige spelers, van wie velen ook voor hun land zijn uitgekomen. Hun land staat met een nieuwe generatie voetballers op het eindtoernooi. Nu het WK 2022 is losgebarsten vinden wij het een mooi moment om enkele van onze oud-spelers weer eens aan het woord te laten. In deze vierde aflevering: Jan Wouters.
Met Jan Wouters is de jeugdopleiding een zeer ervaren voetbalman rijker. Eentje die weet wat wordt gevraagd in de top. Als speler was de Utrechter een brok graniet en voor de duvel niet bang. De tactisch sterke middenvelder was tussen 1986 en 1991 in 194 duels een onmisbare schakel én aanjager voor zijn ploeggenoten.
Als Ajacied won Wouters de landstitel in 1990 én werd voor het eerst sinds 1973 weer een Europa Cup in de prijzenkast bijgezet. De winst van de toenmalige Europa Cup II in 1987 was een hoogtepunt in de spelerscarrière van Wouters. Net als de Europese triomftocht met het Nederlands elftal, een jaar later. 'Jantje Beton', de bijnaam die hij kreeg vanwege zijn hardheid en onverzettelijkheid, was een sterkhouder pur sang in de gouden lichting Oranje-internationals die Europees kampioen werd. Het is nog altijd het grootste succes in de Nederlandse voetbalhistorie.
Thuis op de Toekomst
Sinds dit seizoen is de oud-speler en ex-hoofdtrainer van Ajax assistent-trainer bij Ajax Onder 18. ''Het blijft mooi om met spelers op het veld te staan en te beoordelen hoe zij het doen. Heel leuk om met jonge jongens bezig te zijn'', vertelt Wouters op sportcomplex de Toekomst. ''Ook om over voetbal te kletsen. Hoe trainingen gaan, of hoe we anders kunnen trainen. Daar ben je altijd wel mee bezig.''
Wouters voelt zich thuis op de Toekomst. De goede prestaties van het vlaggenschip van de jeugdopleiding zullen dat gevoel versterken. Overwintering in de UEFA Youth League werd veiliggesteld en in de Eredivisie is Ajax O18 de ploeg met de minste verliespunten. De Amsterdammers strijden met de leeftijdgenoten van PSV en AZ om de koppositie.
Terwijl de jeugd nog een aantal weken doorspeelt, ligt het clubvoetbal voor senioren stil tijdens het WK in Qatar. Rondom de trainingen en wedstrijden van Onder 18 volgt Wouters Nederland op de voet. ''Ik vind dat Nederland altijd tot de favorieten behoort, samen met vijf of zes andere landen waaronder Brazilië, Argentinië, Duitsland en Frankrijk. Dat zijn altijd wel landen waar het om gaat. Zeker gezien onze WK-geschiedenis, en dan vooral onze drie finaleplaatsen, horen we daarbij. Al ligt het aan de vorm van de dag hoe zo’n toernooi verloopt, of het iets wordt of niet. We hebben geen slechte lichting, bijna al onze internationals spelen bij topclubs. Ik hoop dat Nederland in het toernooi groeit.''
Topcoaches en -bondscoaches
Wouters speelde als Ajacied onder de huidige bondscoach. Zelfs in twee periodes. Louis van Gaal was eind jaren tachtig in twee periodes interim-coach van Ajax (in wisselende samenstelling met clubgenoten Spitz Kohn en Barry Hulshoff). Vervolgens werd Van Gaal kort na de start van het seizoen 1991/1992 aangesteld als de vervanger van Leo Beenhakker. Kort na die trainerswissel in het seizoen waarin Ajax de UEFA Cup won, maakte Wouters een transfer naar Bayern München. ''Louis is geen vraagteken. Hij is een uitstekende coach en een uitstekende vakman. Als clubcoach én bondscoach behoort hij tot de beste trainers die we in Nederland hebben gehad.''
Wouters speelde zowel bij zijn clubs (naast Ajax ook FC Utrecht, PSV en dus Bayern München) onder absolute topcoaches. De oud-international kijkt dan ook met veel genoegen terug op zijn samenwerking met onder meer Rinus Michels, Dick Advocaat, Leo Beenhakker en natuurlijk Johan Cruijff. ''Ik heb in mijn carrière met fantastische trainers te mogen werken. Vanaf Han Berger bij FC Utrecht tot Rinus Michels en Dick Advocaat bij het Nederlands elftal. Bij Ajax natuurlijk Johan. Laten we hem vooral niet vergeten. Wat dat betreft ben ik niet ongelukkig geweest in bondscoaches en trainers.''
Wat nam Wouters over van de topcoaches waar hij mee werkte? De trainers en soms zelfs clubiconen verrijkten hem als sportman en als persoonlijkheid. ''Van iedereen neem je wel iets anders mee in je eigen carrière Een coach moet wel iets te vertellen hebben. Louis heeft dat zeker. Michels zei hetzelfde maar met iets minder woorden. Bij Michels speelde discipline ook sterk mee. Je wist dat je bij hem niet over de schreef moest gaan."
"Een man als Dick Advocaat was tactisch weer een fantastische trainer. Heel bevlogen bovendien. Beenhakker staat in hetzelfde rijtje; hij heeft bij Ajax en Real Madrid succes gehad. En als bondscoach ook met Polen. Hij was een echte people manager. Ik heb alleen maar topcoaches gehad. Johan had een goed oog voor voetbaldetails, waardoor mijn spel heel anders werd.''
Twee EK's en twee WK's
Wouters speelde met Nederland twee EK's en was op even zoveel WK-eindrondes present. Hoe kijkt hij in deze WK-periode terug op de WK’s waaraan hij zelf meedeed: de eindrondes van 1990 in Italië en vier jaar later in de Verenigde Staten? ''Beide WK's waren helaas geen succes. We verloren twee keer van de latere winnaar. Toch is een WK is mooi om mee te maken.''
''Op het WK in 1990 heb ik zelf ook geen bal goed geraakt. Ik was niet lekker in vorm. En dat gold ook voor andere spelers in die selectie. De voorbereiding op dat WK was al raar vanwege de vraag wie bondscoach werd. De meeste spelers brachten hun stem uit op Cruijff, maar toch werd het Beenhakker. We hadden in 1990 bijna dezelfde selectie als twee jaar eerder, toen we Europees kampioen werden. Dat maakte onze uitschakeling in Italië extra teleurstellend. Er had meer ingezeten, maar op een of andere manier kwam het er niet uit. Op een groot toernooi wil je zo goed mogelijk presteren. Helaas lukte dat niet.''
'In 1994 ongelukkig verloren van Brazilië’
Tijdens de mondiale in Italië was Duitsland te sterk in de achtste finales. Vier jaar later bereikte het Nederlands elftal de kwartfinales. In de Verenigde Staten werd Oranje afgetroefd door Brazilië. ''Ik was geschorst voor onze eerste knock-outwedstrijd Ierland. Die wonnen we met 2-0. Eigenlijk had Dick de opstelling hetzelfde moeten houden. Maar ik kwam erin tegen Brazilië en stond als voorstopper op Bebeto. Dat was niet mijn positie. Ik was toen 34 en niet meer de speler die ik vier jaar daarvoor was. Brazilië verloren we vrij ongelukkig, door een vrijetrap van Branco. Als we de verlenging in waren gegaan, hadden we het duel nog gewonnen. Daar ben ik van overtuigd. We hadden het gevoel dat we Brazilië gingen pakken. Als dat was gelukt hadden we ver kunnen komen.''
Ondanks de voortijdige uitschakelingen genoot Wouters van de toernooien op het allerhoogste voetbalniveau. ''Ik zat als tiener al voor de buis en heb toen alle WK's gezien. Als je dan zelf zo’n eindronde gaat spelen, denk je: 'jeetje, ik ga ook naar een WK'. Dat leeft dan wel. Je bent bloednerveus en gespannen voor jouw eerste WK. Het is toch weer iets nieuws. Die spanning was er ook in 1994, al had ik toen al een WK meegemaakt. Je weet dat je op een eindtoernooi opnieuw begint en de poulefase moet doorkomen.''
'Wedstrijdspanning hoort erbij’
"Ik was als speler altijd zeer gespannen voor een wedstrijd. Maar die spanningen verdwenen als ik het veld opliep voor de warming-up. Dat gevoel vooraf was nooit fijn. Maar die spanningen hoorden er gewoon bij. Dan maakte het qua wedstrijdspanning eigenlijk ook niet uit of ik een competitiewedstrijd of WK-duel speelde. Die spanning is nu niet meer zo extreem, maar het kriebelt nog wel een beetje. Je leeft mee en hoopt toch op winst. En als daarbij goed wordt gespeeld, is dat meegenomen.''
Wouters beschouwt zijn tijd als speler van het Nederlands elftal als een bijzonder hoofdstuk in een glansrijke carrière. ''Toen ik van FC Utrecht naar Ajax ging, vroeg iedereen: wat doet hij hier? Als je dan een belangrijke pion in het Nederlands elftal wordt, dan kijk je daar vol trots op terug. Het is fantastisch om voor je land te mogen spelen.''
